herkese merhaba

GEZEGENİMİZ DÜNYA

DÜNYAMIZI TANIYALIM

1-Dünya’mızın Şekli: Dünya küre şeklindedir. Ancak, Dünya’nın görünümüne uzaydan bakıldığında alt ve üstten

(kutuplardan) basık olduğu görülür. Bu şekle geoit adı verilir. Eski çağlarda insanlar Dünya’nın bir tepsi gibi düz

·         Dünya’nın yuvarlak olduğu görüşünü ortaya atan ilk bilim adamı Pisagor’dur.

·         Dünya’nın Güneş etrafında döndüğünü savunan ilk bilgin Kopernik’tir.

·         Galileo, icat ettiği teleskop ile yaptığı araştırmalar sonucunda, Dünya’nın yuvarlak olduğunu kanıtlayan bilgindir.

·         Macellan adlı denizci ve kaşif; Dünya’da bir noktadan başlayıp hep aynı yöne gidildiğinde yine başlanan noktaya dönüleceğini söyleyip, Dünya’nın yuvarlak olduğunu ispatlamıştır.

Dünya’nın küre şeklinde olduğunu kanıtlayan bazı durumlar şunlardır

1.      Uzaydan çekilen fotoğraflar.

2.      Denizde uzaktan gelen bir geminin önce direkleri, sonra gövdesi, ve sonunda da kendisinin görülmesi Dünya’nın küre şeklinde olduğunu ispatlar.

3.      Ay tutulması sırasında Dünya’nın gölgesi Ay’ın üzerinde belirir. Bu gölge yuvarlaktır.

2-Dünya’mızın Katmanları: Dünya’mızın çeşitli katmanlardan oluşur. Bunlar en içten en dışa doğru şöyledir:

·         Ağır küre(çekirdek)

·         Ateş küre

·         Taş küre(yer kabuğu)

·         Su küre

·         Hava küre

A)Dünya’nın Gözlemlenebilen Katmanları: Dünya’nın gözlemlenebilen katmanları; hava küre, su küre ve taş küredir.

v  Hava Küre: Dünya’nın en üst katmanıdır. İçerisinde çeşitli gazlar bulunur.

v  Su Küre: Su küreyi denizler, buzullar, göller, akarsular, yer altı suları oluşturur. Su küre Dünya yüzeyinin 4’te 3’ünü(%75’ini) kaplar.

v  Taş Küre: Yeryüzünün en dıştaki katı tabakasıdır. Kayalardan ve üzerindeki toprak tabakasından meydana gelir. İnsanlar, hayvanlar ve bitkilerin üzerinde yaşadığı tabakadır. Denizlerin altında daha ince, karalarda daha kalındır. Taş küreye yer kabuğu da denir.

B)Dünya’nın Gözlemlenemeyen Katmanları: Dünya’nın gözlemlenemeyen katmanları; ağır küre ve ateş küredir.

v  Ağır Küre(Çekirdek): Dünya’nın en içteki, en sıcak, en kalın ve en ağır katmanıdır. Bu katmanda maddeler katıya yakın sıvı halde bulunur. 

v  Ateş Küre: Taş kürenin altında, ağır kürenin üstünde yer alan katmandır. Ateş küreye mantoda denir. Bu katmandaki maddeler sıvı haldedir. Bu maddeler magma denir. Bu maddeler yanardağların patlamasıyla yeryüzüne lav olarak çıkar. Ayrıca ateş kürenin yakınında bulunan yer altı suları yeryüzüne sıcak olarak

çıkar. 

Dünya, Güneş Sistemi oluştuğunda kızgın bir gaz kütlesi halindeydi. Zamanla ekseni çevresindeki dönüşünün etkisiyle, dıştan içe doğru soğumuş, böylece iç içe geçmiş farklı sıcaklıktaki katmanlar oluşmuştur. Günümüzde iç kısımlarda yüksek sıcaklık korunmaktadır. Dünya’nın oluşumundan bugüne kadar geçen zaman ve Dünya’nın yapısı jeolojik zamanlar yardımıyla belirlenir.

Jeolojik Zamanlar 

Yaklaşık 4,5 milyar yaşında olan Dünya, günümüze kadar çeşitli evrelerden geçmiştir. Jeolojik zamanlar adı verilen bu evrelerin her birinde , değişik canlı türleri ve iklim koşulları görülmüştür.

Dünya’nın yapısını inceleyen jeoloji bilimi, jeolojik zamanlar belirlenirken fosillerden ve tortul tabakaların özelliklerinden yararlanılır.

Jeolojik zamanlar günümüze en yakın zaman en üstte olacak şekilde sıralanır.

Dördüncü Zaman 
Üçüncü Zaman 
İkinci Zaman 
Birinci Zaman 
İlkel Zaman 


İlkel Zaman


Günümüzden yaklaşık 600 milyon yıl önce sona erdiği varsayılan jeolojik zamandır.

İlkel zamanın yaklaşık 4 milyar yıl sürdüğü tahmin edilmektedir.

Zamanın önemli olayları :

                                                                    Tek hücreli canlılar ( Amip )

Birinci Zaman (Paleozoik)


Günümüzden yaklaşık 225 milyon yıl önce sona erdiği varsayılan jeolojik zamandır. Birinci zamanın yaklaşık 375 milyon yıl sürdüğü tahmin edilmektedir.

Zamanın önemli olayları :

Kaledonya ve Hersinya kıvrımlarının oluşumu
Özellikle karbon devrinde kömür yataklarının oluşumu
İlk kara bitkilerinin ortaya çıkışı
Balığa benzer ilk organizmaların ortaya çıkışı
Birinci zamanı karakterize eden canlılar graptolith ve trilobittir.

İkinci Zaman (Mezozoik)


Günümüzden yaklaşık 65 milyon yıl önce sona erdiği varsayılan jeolojik zamandır. İkinci zamanın yaklaşık 160 milyon yıl sürdüğü tahmin edilmektedir. İkinci zamanı karakterize eden dinazor ve ammonitler bu zamanın sonunda yok olmuşlardır.

Zamanın önemli olayları :

Ekvatoral ve soğuk iklimlerin belirmesi 
Kimmeridge ve Avustrien kıvrımlarının oluşumu 
İkinci zamanı karakterize eden canlılar ammonit ve dinazordur.

Üçüncü Zaman (Neozoik)


Günümüzden yaklaşık 2 milyon yıl önce sona erdiği varsayılan jeolojik zamandır. Üçüncü zamanın yaklaşık 63 milyon yıl sürdüğü tahmin edilmektedir.

Zamanın önemli olayları :

§ Kıtaların bugünkü görünümünü kazanmaya başlaması

§ Linyit havzalarının oluşumu

§ Bugünkü iklim bölgelerinin ve bitki topluluklarının belirmeye başlaması

§ Alp kıvrım sisteminin gelişmesi

§ Nümmilitler ve memelilerin ortaya çıkışı

Üçüncü zamanı karakterize eden canlılar nummilit, hipparion, elephas ve mastadondur.

Dördüncü Zaman (Kuaterner)


Günümüzden 2 milyon yıl önce başladığı ve hala sürdüğü varsayılan jeolojik zamandır. 

Zamanın önemli olayları :

İklimde büyük değişikliklerin ve dört buzul döneminin (Günz, Mindel, Riss, Würm) yaşanması 
İnsanın ortaya çıkışı 
Dördüncü zamanı karakterize eden canlılar mamut ve insandır.

                                                        TEST

1-Aşağıdakilerden hangisi Dünya’nın gözlenemeyen katmanlarındandır?

A)ateş küre                             B)su küre                                C)hava küre                            D)taş küre

2-İstanbul’dan kalkan bir uçak hiç yönünü değiştirmeden uçarsa nereye varır?

A)Ankara                               B)İstanbul                              C)Amerika                             D)Çin

3-Aşağıdakilerden hangisi yer kabuğunda bulunmaz?

A)kayaç                                  B)çakıl                                    C)bulut                                   D)kum

4-Dünya’nın en üst katmanı olan ve içerisinde gazlar bulunan katman hangisidir?

A)çekirdek                             B)ağır küre                 C)hava küre                            D)su küre

5-Aşağıdakilerden hangisi Dünya’mızın yuvarlak olduğuna kanıt olarak ileri sürülemez?

A)Dünya’mızın uzaydan çekikmiş fotoğrafları

B)Dünya üzerinde yükseltilerin ve çukurların olması

C)Dünya üzerinde aynı yöne gidildikçe tekrar başlangıç noktasına gelinmesi

D)Ay tutulması sırasında Dünya’mızın gölgesinin Ay üzerindeki görüntüsü

6- Dünya’nın haritasına bakan bir öğrenci, Dünya’nın hangi katmanlarını harita üzerinde görebilir?

A) su küre - taş küre                           B) hava küre - su küre

C) taş küre - hava küre                       D) su küre - ağır küre

7-Dünya yüzeyinden derinlere gidildikçe sıcaklık artar. Bu durum aşağıdakilerden hangisi ile açıklanamaz?

A)Kaplıca sularının sıcak çıkması                  B)Yanardağlardan lavların sıcak çıkması

C)Çöllerde havaların sıcak olması                 D)Yerküreden derinlere inildikçe metrede sıcaklığın artması